معمولا اولین گام برای بررسی آزاد یا متن‌باز بودن یک برنامه، نگاه انداختن به مخزن انتشار کد آن است. برای این کار به مخزن این نرم‌افزار روی گیت‌هاب سر می‌زنیم. می‌بینیم که این برنامه با زبان پایتون نوشته شده و همه کدهای آن در دسترس هستند. نگاهی به پروانه این برنامه می‌اندازیم. نام پروانه این است: ANTI-CAPITALIST SOFTWARE LICENSE (v 1.4) یا «پروانه نرم‌افزار ضدسرمایه‌دار».
احتمالا شما هم مثل من برای نخستین بار با چنین نامی برمی‌خورید. اما ببینیم چه چیزی در متن این پروانه آمده است. این پروانه می‌گوید که برنامه تحت پوشش آن برای استفاده کسانی است که فعالیت‌هایشان بر اساس اصول سرمایه‌داری نیست. در ادامه هم فهرستی از کاربران مجاز را ارائه می‌دهد که اگر یکی از آن‌ها نباشید، حق استفاده از برنامه را ندارید.
گذاشتن چنین شرایطی، به سادگی باعث می‌شود که این برنامه نه #نرم‌افزار_آزاد باشد نه #متن‌باز. آزاد بودنش به این دلیل نقض می‌شود که بر خلاف آزادی صفرم، به کاربران اجازه استفاده آزادانه از نرم‌افزار را نمی‌دهد. متن‌باز هم نیست چرا که پنجمین شرط متن‌باز بودن را که می‌گوید «پروانه نباید بین افراد یا گروه‌ها تبعیض قائل شود» زیر پا می‌گذارد.
به این ترتیب، این برنامه، نه آزاد و نه متن‌باز بلکه صرفا یک نرم‌افزار #کدموجود (Source Available) است. اینکه یک برنامه، کدش روی گیت‌هاب باشد، یا به هر شکل دیگری، کدش در دسترس ما باشد، معنایش این نیست که آن برنامه، آزاد یا متن‌باز است.
مقاله مرتبط: نرم‌افزار آزاد یا متن‌باز؟
Comments
No comments yet. Be the first to react!