آینده جهان در داده های عام است. داده های عمومی در زمینه نرم افزار تحت عنوان نرم افزار های آزاد و متن باز به موفقیت های چشمگیری دست یافته اند. در حوزه های دیگر نیز مانند طرح های مدار های چاپی یا طرح پرینتر های سه بعدی نیز داده های خوبی در اختیار عموم جامعه وجود دارند اما داده های عام پتانسیل بسیار بیشتری دارند. در این نوشته به بررسی ایده رستوران های عام؛ رستوران هایی که به صورت شفاف با داده های عمومی کار می کنند می پردازم.

ما باید بدانیم که چه می خوریم

اولین مساله ای که درباره رستوران های عام جالب توجه می آید و آن را با رستوران های انحصاری قابل رقابت می کند، سالم تر بودن غذا است. ما باید بدانیم که چه می خوریم. علاوه بر این که به طور کلی بخشی از غذا هایی که معمولا در رستوران ها تولید می شوند طبق تعریف برای سلامتی مضر هستند ( مانند فست فود ها ) اما این تنها مشکل غذا های رستوران نیست. برخلاف غذا های خانگی که با دلسوزی تهیه می شوند و سالم بودن در تهیه آن ها لحاظ می شود، رستوران های انحصاری ممکن است برای قیمت کمتر یا مزه بهتر، که در نهایت موجب سود بیشتر می شود از این مورد تخطی کنند. مثلا از روغن سوخته یا مواد فاسد شده برای ضرر نکردن استفاده کنند یا از طعم دهنده های شیمیایی خطرناک استفاده کنند تا سودشان ماکسیمم شود. مسلما نظارت مرکزگرای دولتی نمی تواند جلوی این مساله را بگیرد و راه حل خوبی نیست. اما در رستورانی که مراحل تولید خود از خرید مواد تا تحویل غذا را در اختیار عموم می گذارد، به صورتی که همه بتوانند آن را راستی آزمایی کنند نمی تواند سلامتی مردم را به خطر بیاندازد. یک رستوران عام که سلامت مردم را به خطر می اندازد مانند یک نرم افزار عام است که تبلیغات مزاحم داشته باشد. یا کسی از آن استفاده نمی کند یا رستورانی مشابه راه می افتد که این عیب را ندارد.

شبکه رستوران های عام

با این که رستورانی که تمام روش تولید خود را منتشر می کند بسیار از یک رستوران که روش تولیدش را انحصار می کند جلو تر است اما این نهایت رستوران عام نیست. رستوران های عام می توانند به کمک هم یک شبکه غیر متمرکز از رستوران ها را تشکیل دهند و با رستوران های بزرگ زنجیره ای رقابت کنند.

کلاس بندی و استاندارد سازی غذا ها

در رستوران های عام نحوه تولید غذا اعم از مواد لازم، دستور پخت و ... به صورت عمومی منتشر شده است. پس رستوران های عام می توانند از دستور های یک دیگر نیز استفاده کنند. به مرور جمعی از رستوران ها می توانند قرارداد هایی را برای نام گذاری غذا ها به کار برند. مثلا شما به رستوران می روید و یک پیتزا سبزیجات و قارچ دایره ای ۲۰ سانتی کلاس ۱۲ سفارش می دهید. دستور تهیه و مواد مورد نیاز این غذا در اختیار همه هست و این پیتزا منطقا همه جا یک چیز است. ( بسته به مواد اولیه یا دقت پخت یا ... می تواند طعم های متفاوتی داشته باشد. ) شما می توانید نحوه پخت را ببینید و صحت سنجی کنید. بنابراین حتی اگر در وسط جنگل یک رستوران عام پیدا کنید و از آن پیتزا سبزیجات و قارچ دایره ای ۲۰ سانتی کلاس ۱۲ بخرید، می توانید انتظار داشته باشید که تقریبا همان پیتزایی که در کنار خانه تان می خریدید را خواهید گرفت. این چیزی است که مردم را به استفاده از رستوران های زنجیره ای سوق می دهد و استاندارد سازی می تواند این قابلیت را به شبکه رستوران های عام بدهد.

معایب رستوران های انحصاری زنجیره ای

کمپانی های بزرگ بسیار بدتر و خطرناک تر از کمپانی های کوچک هستند و این موضوع درباره رستوران ها هم صدق می کند. رستوران های زنجیره ای به راحتی می توانند محدوده ای را در نظر گرفته و بازیگران کوچک را از صنعت غذا حذف کنند ( مثلا با اسم خود یا با تخفیف های غیر معقول یا ... ) و تشکیل مونوپولی بدهند که به شدت مخرب و به ضرر جامعه است. اما در مقابل هر کسی می تواند یک رستوران عام بسازد و به شبکه رستوران های عام وصل شود و هیچ کسی نمی تواند جلوی او را بگیرد. رستوران های عام می توانند در قیمت با هم رقابت کنند. ( مثلا با اجاره مکانی ارزانتر یا تهیه مواد اولیه ارزان تر یا ... ) هر کسی می تواند به لیست غذاهای عمومی غذایی را اضافه کند و به مرور زمان غذاهای گران و بدمزه از منو های رستوران های عمومی حذف می شوند.

شروع حرکت رستوران های عام می تواند از رستوران های دولتی باشد. رستورانی که از پول عمومی استفاده می کند باید داده هایش را برای عموم منتشر کند. اما هر کسی می تواند این حرکت را آغاز کند. نظر شما چیست؟ آیا شما می توانید یک رستوران عمومی راه بیاندازید یا رستوران خود را عمومی کنید؟